Cùng với các bệnh rối loạn chuyển hóa khác như tiểu đường, rối loạn chuyển hóa lipid, béo phì, bệnh gút và gan nhiễm mỡ ngày càng gia tăng ở các nước phát triển cũng như ở Việt Nam. Nếu chúng ta biết áp dụng một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tuân thủ một chế độ điều trị và theo dõi bệnh một cách chặt chẽ, thì chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát được các bệnh này.
Cơ chế của bệnh gút
Bệnh gút xảy ra do tăng acid uric trong máu (> 420μmol/l đối với nam và > 360μmol/l đối với nữ). Khi nồng độ acid uric tăng cao, nó sẽ lắng đọng ở các cơ quan và tổ chức của cơ thể dưới dạng tinh thể urat, gây ra các vấn đề sức khỏe như:
– Viêm khớp: Tinh thể urat lắng đọng ở màng hoạt dịch gây viêm.
– Viêm thận kẽ và sỏi tiết niệu: Tinh thể urat lắng đọng ở thận, dần dẫn đến suy thận.
– Sụn xương và khớp: Tinh thể urat lắng đọng ở sụn xương, sụn khớp, sụn vành tai.
– Mô dưới da: Tinh thể urat lắng đọng ở khuỷu tay, mắt cá, gối.
– Thành mạch: Tinh thể urat lắng đọng gây viêm.
Sự tăng acid uric có thể do nguyên phát hoặc thứ phát. Nguyên phát liên quan đến yếu tố di truyền và cơ địa, trong khi thứ phát thường do:
– Quá trình tổng hợp purin nội sinh tăng cao.
– Chế độ ăn nhiều thức ăn chứa nhân purin (gan, lòng, thịt bò, chó, tôm, cua…).
– Uống nhiều rượu bia.
Những yếu tố này là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh gút.
1. Triệu chứng lâm sàng
Các thể bệnh của gút
+ Thể cấp tính: Đột ngột thấy sưng, đau, nóng, đỏ dữ dội ở khớp bàn ngón chân cái hoặc các khớp khác (ít hơn) như khớp gối, cổ chân, khuỷu tay, cổ tay, bàn ngón tay. Cơn đau có thể xuất hiện sau một bữa ăn thịnh soạn, chấn thương, phẫu thuật, nhiễm khuẩn, sau dùng thuốc (aspirin, lợi tiểu…) hoặc sau khi điều trị ung thư (hóa chất, tia xạ). Đau kéo dài 5 đến 7 ngày, có thể tự khỏi hoặc khỏi nhanh hơn khi điều trị bằng colchicin hay các thuốc giảm đau chống viêm không steroid khác.
Toàn thân có thể có sốt nhẹ, mệt mỏi. Xét nghiệm có thể thấy acid uric máu tăng cao nhưng cũng có trường hợp không tăng, điều này làm cho nhiều thầy thuốc lâm sàng dễ bỏ qua bệnh.
+ Thể mạn tính: Do không được điều trị nên việc tăng acid uric kéo dài gây lắng đọng ở các cơ quan tổ chức, gây nổi các u cục (hạt tophi), viêm khớp mạn tính dần gây biến dạng khớp, sỏi tiết niệu, viêm thận kẽ, suy thận, tăng huyết áp, viêm gân, viêm túi thanh dịch. Xét nghiệm axit uric máu bao giờ cũng tăng, có tổn thương xương khớp trên hình ảnh X-quang.
2. Lưu ý khi điều trị bệnh gút
Điều trị bệnh gút bao gồm hai phần quan trọng:
+ Chế độ dinh dưỡng
– Tránh thực phẩm chứa nhiều nhân purin: Nội tạng động vật (tim, gan, lòng bầu dục); hải sản (tôm, cua, cá hồi, cá mòi); các loại đậu, măng tây, cải bó xôi; thịt đỏ (trâu, bò, chó); thức ăn chua (hoa quả chua, đồ muối chua).
– Tránh uống rượu, bia.
– Tránh dùng các thuốc lợi tiểu, corticoid.
– Nên uống nhiều nước: Khoảng 2 lít/ngày (nước khoáng kiềm).
– Nên ăn nhiều rau xanh, cà rốt, bắp cải.
– Có thể uống sữa, ăn trứng, ăn thịt trắng (thịt gia cầm bỏ da).**
– Không nên đi giày quá chật.
+ Điều trị bằng thuốc
– Colchicin: Giúp giảm cơn đau cấp tính.
– Thuốc giảm đau chống viêm không steroid: Giảm viêm và đau.
– Allopurinol hoặc Febuxostat: Giảm sản xuất acid uric.
– Probenecid: Tăng bài tiết acid uric qua nước tiểu.
Nhìn chung, chế độ ăn hạn chế năng lượng là cần thiết vì bệnh gút thường đi kèm với các bệnh rối loạn chuyển hóa khác như tiểu đường, béo phì, và gan nhiễm mỡ.
Thuốc
Các thuốc chống viêm để điều trị cơn cấp và dự phòng cơn cấp:
– Colchicin: Thường gây tác dụng phụ như ỉa chảy.
– Các thuốc chống viêm không steroid: Voltaren, Piroxicam, Meloxicam, Etoricoxib… khi không có loét dạ dày tá tràng và cần thận trọng với các bệnh nhân có bệnh tim mạch.
– Corticoid: Dùng đường toàn thân hay tiêm tại khớp phải theo chỉ định của bác sĩ.
Các thuốc làm giảm acid uric bao gồm:
– Thuốc giảm sản xuất acid uric: Allopurinol (Zyloric), chú ý thuốc này hay gây dị ứng. Febuxostat ít gây dị ứng hơn.
– Thuốc tăng thải acid uric qua thận: Probenecid. Các thuốc này chỉ dùng khi bệnh nhân đã hết viêm khớp cấp nhưng nếu đang dùng mà có cơn cấp thì cứ tiếp tục dùng.
Điều trị và phòng ngừa bệnh gút
Các thuốc làm kiềm hóa máu và nước tiểu, giúp tăng thải acid uric như dung dịch Natribicacbonat.
Mục tiêu điều trị:
– Acid uric < 360μmol/l đối với gút không có hạt tophi.
– Acid uric < 300μmol/l đối với gút có hạt tophi.
Người bệnh thường tự ngưng điều trị khi hết cơn cấp, dẫn đến acid uric máu tăng cao và bệnh tiến triển thành mạn tính, gây ra biến chứng nặng nề ở khớp, thận và các cơ quan khác. Để phòng tránh và kiểm soát bệnh hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng hợp lý, thăm khám thường xuyên và tuân thủ phác đồ điều trị kéo dài.
Khám sức khỏe tổng quát: là phương pháp hữu hiệu để bảo vệ sức khỏe. Khi khám tổng quát, người bệnh sẽ được đánh giá tổng thể các chỉ số cơ thể qua các xét nghiệm, kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng, giúp tầm soát và phát hiện sớm các bệnh tật. Khám tổng quát có thể giúp phát hiện sớm bệnh gút qua xét nghiệm acid uric máu. Đây là một xét nghiệm thường quy trong các gói khám sức khỏe tổng quát. Dù không phải tất cả những người có acid uric cao trong máu đều bị gút, nhưng nếu nồng độ acid uric cao và kéo dài, nguy cơ mắc gút rất cao. Khi kết quả xét nghiệm acid uric máu cao, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm tiếp theo cùng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang khớp, chụp CT để chẩn đoán xác định bệnh.
Googene – Dự Đoán Rủi Ro Bệnh Gút
Googene Việt Nam – Đồng Hành Cùng Bạn Trong Chăm Sóc Sức Khỏe
Tại Googene Việt Nam, chúng tôi hiểu rằng việc quản lý và điều trị bệnh gút, cũng như các bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa như gan nhiễm mỡ, là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Chúng tôi cam kết cung cấp những giải pháp y tế tiên tiến và thông tin hữu ích để giúp bạn phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Chúng tôi khuyến khích mọi người thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, thăm khám thường xuyên và tuân thủ phác đồ điều trị kéo dài. Khám sức khỏe tổng quát là phương pháp hữu hiệu để tầm soát và phát hiện sớm các bệnh lý, bao gồm bệnh gút và gan nhiễm mỡ. Thông qua các xét nghiệm như xét nghiệm acid uric máu, chúng tôi giúp bạn phát hiện sớm nguy cơ và có biện pháp điều trị kịp thời.
Tại Googene Việt Nam, sức khỏe của bạn luôn là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Tham khảo thêm: Hiểu đúng về gan nhiễm mỡ
